یوسف آشتیانی اعتصام الملک

(1316 -1253 ش)، نویسنده، مترجم و روزنامه‏نگار. اصلا آشتیانى بود و در تبریز متولد شد. پس از فوت پدرش، كه از مستوفیان آذربایجان بود، به اعتصام‏الملك ملقب گردید. در تبریز ادبیات فارسى و عربى و قدرى از فقه و اصول و حكمت قدیم و زبان فرانسه و عربى را آموخت. در ترجمه از عربى و فرانسه توانا بود. در جوانى مطبعه‏ى سربى را در تبریز دایر كرد. وى در دوره‏ى دوم مجلس وكیل بود و مدتى ریاست كتابخانه‏ى مجلس شوراى ملى را داشت. از سال 1329 تا 1341 ق مجله‏ى ادبى علمى و اخلاقى و سیاسى «بهار» را انتشار داد. در تهران درگذشت و در آرامگاه خانوادگى در قم دفن شد. بعضى از تالیفاتش كه به زبان عربى است ظاهر در مصر چاپ شده است. از عربى و فرانسه نیز چند كتاب به فارسى ترجمه كرده است. از آثار وى: «تربیت نسوان» كه ترجمه‏اى است از «تحریر المراه»؛ «تیره‏بختان»، اثر ویكتور هوگو؛ ترجمه «خدعه و عشق»، اثر شیلر شاعر آلمانى برگردان از ترجمه فرانسوى؛ ترجمه‏ى «سفینه غواصه» اثر ژول ورن؛ ترجمه‏ى «حال تولستوى»؛ «سیاحتنامه‏ى فیثاغورث در ایران»؛ «فهرست كتابخانه‏ى مجلس شوراى ملى»؛ «قلائد الادب»، در شرح «اطواق الذهب» زمخشرى، به عربى؛ «الثوره الهندیه»، ترجمه به عربى.